Als preventieadviseur en vertrouwenspersoon bij de VoorZorg Antwerpen is Tony Dierckx dagelijks bezig met welzijn op het werk en dat in de meest brede zin van het woord. Daardoor komt hij ook regelmatig in contact met slachtoffers van ongewenst (seksueel) gedrag. Een gesprek over zijn job.

Wanneer kan iemand bij jou terecht?

Dierckx: “Wanneer een werknemer zich niet goed voelt of wanneer er iets is gebeurd, kan hij of zij bij mij terecht. Ik treed dan op als vertrouwenspersoon. Meestal komen werknemers naar mij toe als ze verbaal of fysiek werden bedreigd. Maar soms ook als ze het slachtoffer werden van ongewenst seksueel gedrag.”

Om hoeveel meldingen per jaar gaat dit gemiddeld?

Dierckx: “Jaarlijks krijgen we een dertigtal meldingen van verbale agressie waarbij er voor het slachtoffer echt een grens werd overschreden. De gevallen van ongewenst seksueel gedrag zijn in de minderheid. Maar dat wil niet zeggen dat er niet meer agressie voorkomt: niet iedereen maakt immers melding van een voorval.”

“Bij het ziekenfonds is er onder collega’s zeer weinig ongewenst seksueel gedrag. We hebben al jaren een duidelijk beleid en sommige zaken tolereren we absoluut niet. Als iemand die grens overschrijdt, gaan we tot actie over.”

“Binnen Thuishulp komt ongewenst gedrag vaker voor. De medewerkers bevinden zich er meestal in de thuisomgeving van de cliënten en dan kan er sowieso sneller iets gebeuren. Gaande van een ongepaste opmerking, geplaag tot effectieve aanrakingen. Al heb ik geen concreet zicht op hoe vaak zoiets voorkomt want niet elke melding komt tot bij mij. Gelukkig wordt het meestal wel met de leidinggevende besproken.”

Werkwijze

Hoe ga je te werk wanneer iemand naar je toestapt met een melding van ongewenst seksueel gedrag?

Dierckx: “Eerst ga ik na hoe de persoon die de melding doet, eraan toe is. Meestal dateert het voorval al van een tijdje terug en is het ook belangrijk na te gaan of die persoon in tussentijd al iets ondernomen heeft: met het thuisfront of collega’s gepraat bijvoorbeeld. Daarnaast trachten we een volledig beeld krijgen van de gebeurtenis: wat is er juist gebeurd, over wie gaat het, waarom zou die persoon zich zo gedragen kunnen hebben? Op basis daarvan beslissen we hoe we reageren naar de cliënt en of we klacht indienen bij de politie. Het is belangrijk dat we de dader een signaal geven dat dit gedrag niet kan, al dan niet met de hulp van de politie.”

“Wat er verder gebeurt, bekijken we geval per geval. Als een cliënt bijvoorbeeld de borsten van een medewerker vastgrijpt, is dat gedrag dat absoluut niet door de beugel kan. Ik kan me een situatie voor de geest halen waar de hulp dan ook werd stopgezet.”

Drempel

Wanneer zou je mensen aanraden om naar de vertrouwenspersoon te stappen op het werk?

Dierckx: “Ik denk dat het bij alle vormen van ongewenst gedrag, zowel binnen het bedrijf zelf als bij extern ongewenst gedrag, nuttig is om met iemand te praten. Dat hoeft niet altijd tot actie te leiden, soms is het gewoon al heel nuttig om dat gesprek te hebben omdat het oplucht.  Het is heel belangrijk dat je zulke zaken niet voor jezelf houdt.”

Merk je dat mensen het nog steeds moeilijk hebben om dergelijke voorvallen te melden?

Dierckx: “De stap om met een heel persoonlijk verhaal naar de vertrouwenspersoon of een andere persoon te stappen is niet altijd even gemakkelijk te zetten. Mensen hebben er soms echt wel lang over nagedacht. Zeker als het gaat over ongewenst seksueel gedrag.  Er zijn nog altijd drempels, soms gaat het over moeilijke situaties met collega’s of leidinggevenden en dat ligt gevoelig. Anderen schamen zich of voelen zich schuldig, gaan ervanuit dat ze zelf een aandeel hebben, of dat het hun eigen fout is.”

Geef je mensen tips over hoe ze met zo een situatie kunnen omgaan?

Dierckx: “Ik probeer dat doen, want de manier waarop we reageren op agressie kan dat gedrag versterken of afzwakken. Al is het niet zo dat wanneer een van onze medewerkers niet helemaal op de juiste manier reageert,  het gedrag van de agressor gerechtvaardigd kan worden.  Helemaal niet zelfs. Op een bepaalde manier reageren zorgt meestal wel voor een kortere en minder intense agressie, en daar kunnen onze collega’s enkel maar bij gebaat zijn.”

Ik geef ook opleidingen over hoe ze op ongewenst seksueel gedrag kunnen reageren. Tijdens zo een opleiding vertellen mensen weleens een verhaal en dan stel ik vast dat een groot deel op een of ander moment al eens geconfronteerd geweest is met dergelijk gedrag. Vroeger werd dat gedrag vaker goedgepraat, nu hoor ik gelukkig van de mensen die langer in dienst zijn dat er effectief naar hun verhaal wordt geluisterd en er ook wordt gereageerd naar de cliënten toe. Dat is al een grote stap vooruit.”