Non consensual intimate images (NCII) abuse of ‘wraakporno’ is het fenomeen waarbij naakt- of seksueel getinte inhoud (beelden, video’s of opnames) worden verspreid zonder toestemming van de persoon die wordt afgebeeld. De verspreiding kan gaan van het verzenden naar derden via private communicatiekanalen zoals whatsapp of het uploaden van de inhoud op sociale media of (pornografische) websites. Ook het doorsturen naar één persoon of gewoonweg tonen van de beelden valt hieronder. Het is niet van belang of de afgebeelde persoon toestemming heeft gegeven om de beelden te maken of deze beelden zelf heeft gemaakt; van zodra deze persoon geen toestemming heeft gegeven om deze beelden te tonen of te verspreiden, is er sprake van ‘wraakporno’.

De term ‘wraakporno’ doet vermoeden dat de beelden worden verspreid uit wraak, maar in feite kunnen de drijfveren van daders divers zijn:

  • Ze kunnen de beelden verkopen aan derden, zoals websites.
  • Ze kunnen de beelden voor hun plezier tonen aan vrienden.
  • Ze kunnen de beelden verspreiden om bij hun vrienden te kunnen pronken met hun ‘veroveringen’
  • …

Het is hierbij belangrijk te onthouden dat, ongeacht de intentie van de daders, het tonen of verspreiden van seksueel getinte beelden strafbaar is.

Daarnaast laat het woord ‘wraak’ ook uitschijnen dat het slachtoffer iets fout moet hebben gedaan en dus wraak zou verdienen. Dit is uiteraard niet zo. De Belgische wetgever gebruikt daarom de correctere uitdrukking ‘niet-consensuele verspreiding van seksueel getinte inhoud’.

Niet-consensuele verspreiding is strafbaar, er staan zware boetes en een gevangenisstraf tot 5 jaar op.

Onderzoek

Uit een onderzoek van het Instituut blijkt dat de intieme beelden van reeds 1% van de Belgen (bijna evenveel vrouwen als mannen) zonder hun toestemming werd verspreid of online geplaatst. Op de Belgische bevolking van 18 tot 64 jaar komt dit neer op ongeveer 70 000 gevallen. En dat zijn dan nog enkel de personen die weten dat hun beelden verspreid worden. Het idee dat deze ongewenste verspreiding enkel bij jongeren zou voorkomen, wordt door het onderzoek ook ontkracht. Het oudste slachtoffer uit het onderzoek had namelijk een leeftijd van 65 jaar.

De impact van seksueel getinte beelden die zonder toestemming worden verspreid is groot. Eens zo’n beeld op het internet circuleert, kan dit in een sneltempo verder worden verspreid door verschillende personen. Iemand die dit meemaakt, wordt hiermee mogelijks voortdurend geconfronteerd. Voor personen die niet goed weten waar ze precies terechtkunnen voor hulp of informatie is het bovendien niet gemakkelijk om dergelijke beelden te laten verwijderen. Slachtoffers wiens beelden zonder hun toestemming werden verspreid, krijgen dus te maken met heel wat onzekerheid. Zo geeft maar 1 op de 10 personen uit het onderzoek van het Instituut aan er zeker van te zijn dat de beelden niet meer rondgaan.

Het verspreiden van iemands seksueel getinte inhoud zonder diens toestemming is strafbaar. Echter doet slechts 1 op de 6 aangifte bij de politie. Sommigen schamen zich om wat er is gebeurd en durven daarom de stap naar de politie niet zetten. Anderen geven aan dat ze niet wisten dat dit wel degelijk strafbaar was.

Herkenbaar?

Herken je je eigen situatie of die van een ander in bovenstaande beschrijving? Weet dan dat je er niet alleen voor staat – wij kunnen helpen. Ontvang informatie en ondersteuning als slachtoffer of als getuige of steunfiguur.

Een vorm van digitaal seksueel geweld meemaken, is een ingrijpende gebeurtenis. Je voelt je misschien overweldigd omdat je niet goed weet wat je nu precies kan doen of waar je terechtkan voor meer informatie en ondersteuning. Hieronder vind je meer info over wat je kan doen of waar je terechtkan voor meer informatie of een luisterend oor.

Zoek steun en praat erover

Er kunnen heel wat verschillende emoties verbonden zijn aan het meemaken van digitaal seksueel geweld. Je kan je angstig voelen of zelfs schamen om wat er is gebeurd. Misschien voel je je wel schuldig. Je bent echter nooit verantwoordelijk voor het feit dat je dit hebt meegemaakt.

Het kan moeilijk zijn om te praten over wat er is gebeurd. Je wil het misschien liever gewoon verzwijgen en vergeten. Het kan echter helpen om steun te zoeken bij je familie of vrienden en erover te praten. Zij kunnen niet alleen een luisterend oor zijn, maar kunnen je ook bijstaan en ondersteunen wanneer je beslist om bepaalde acties te ondernemen, zoals bijvoorbeeld een aangifte.

Ervaar je een drempel om er met familie of vrienden over te praten maar wil je toch graag je verhaal ergens kwijt? Neem dan contact op met 1712, een gratis hulplijn voor elke vraag over elke vorm van geweld, zo ook digitaal seksueel geweld. Je kan anoniem bellen, chatten of mailen met professionele hulpverleners. Ze nemen de tijd om naar jouw verhaal te luisteren en geven informatie en advies over welke stappen je kan zetten.

Neem contact op met het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen

Als je het slachtoffer bent geworden van niet-consensuele verspreiding van seksueel getinte beelden en opnames, voyeurisme, deepnudes, bedreigd werd met het verspreiden van je intieme beelden, of ongewenste dickpics kreeg toegestuurd, kan het Instituut je helpen door je te informeren over jouw rechten, plichten en actiemogelijkheden. Het Instituut ondersteunt je en neemt soms zelf samen met jou gerechtelijke stappen.

Je kan op elk moment in alle anonimiteit en volledig vrijblijvend contact opnemen met het Instituut als je:

  • meer informatie wenst over je rechten en plichten.
  • meer informatie over of hulp wenst bij het verwijderen van beelden.
  • klacht wil neerleggen of een melding wil doen bij het Instituut.
  • klacht wil neerleggen bij de politie maar over de gevolgen hiervan meer informatie wenst.

Het Instituut behandelt elke vraag, melding of klacht vertrouwelijk en zal nooit stappen ondernemen zonder jouw akkoord.

Ben je minderjarig of was je minderjarig op het moment van de beelden? Neem dan contact op met Child Focus op het gratis noodnummer 116 000 (24/24u) of stuur een e-mail naar 116000@childfocus.org.

Handleiding: seksueel getinte beelden verwijderen

Het Instituut heeft een handleiding opgesteld waarin stap voor stap wordt uitgelegd hoe je zelf beelden kan rapporteren aan de platformen om deze te verwijderen. Deze handleiding zal doorheen de tijd aangevuld worden met andere platformen. In de handleiding wordt ook uitgelegd hoe je een klacht moet neerleggen bij de politie en wat de gevolgen daarvan zijn.

Vind je in deze handleiding niet de informatie die je zoekt of werden de beelden niet verwijderd ondanks dat je ze rapporteerde? Contacteer dan het Instituut en dan bekijken we samen hoe we jou kunnen helpen.

Stopncii.org platform

Indien je weet dat iemand intieme beelden van jou heeft, maar die niet wil verwijderen en je vreest dat ze worden gedeeld of zullen gedeeld worden, dan kan je preventief je beelden uploaden op de website https://stopncii.org(This hyperlink opens a new window)(This hyperlink opens a new window). Deze website werd ontwikkeld door UK Revenge Porn Helpline, een organisatie met jarenlange ervaring omtrent de niet-consensuele verspreiding van seksueel getinte inhoud. Nadat je je beelden hebt geüpload, worden ze verwerkt tot een digitale code (een ‘hash’). Op basis van deze code kan het beeld herkend worden, maar kan het niet gereconstrueerd worden. Deze code (en dus niet het beeld zelf) wordt gedeeld met de deelnemende sociale kanalen waaronder Facebook, TikTok, OnlyFans, Reddit, Bumble en Instagram. Wanneer iemand de geüploade beelden probeert te verspreiden, worden ze herkend aan de hand van de digitale code en tegengehouden.

De website maakt het ook mogelijk om, indien je dit wenst, op de hoogte gehouden te worden van het proces en dus te zien of het beeld reeds werd tegengehouden.

Opgelet! Je kan enkel van deze site gebruikmaken als je meerderjarig was toen het beeld werd gemaakt.

Als je problemen ervaart bij het gebruiken van de website, als je beelden werden verspreid op andere kanalen die nog niet samenwerken met StopNCII.org of als je op zoek bent naar andere hulp of graag melding wil doen bij het Instituut, aarzel dan niet om ons te contacteren.

Doe aangifte bij de politie

Digitaal seksueel geweld is ernstig én strafbaar. We raden dan ook aan om een aangifte te doen bij de politie. Dit kan door naar je lokaal politiecommissariaat te gaan of door telefonisch of online met hen een afspraak te maken. Bij het maken van een afspraak kan je op voorhand al aangeven waarover het gaat en kort de context uitleggen. Zo kan je een afspraak maken bij een politieambtenaar die mogelijks al ervaring heeft met dergelijke feiten.

Het kan soms eng zijn om een klacht in de dienen bij de politie. Misschien heb je schrik voor hun reactie, schaam je je voor wat er is gebeurd of zit je met vragen over wat er na de aangifte zal gebeuren. Je hoeft niet alleen naar het politiekantoor te gaan om een klacht in te dienen. Je mag je steeds laten bijstaan door een advocaat of een vertrouwenspersoon zoals een familielid of vriend. Informatie over de gevolgen van een aangifte bij de politie kan je overigens in deze handleiding van het Instituut vinden. Aarzel niet om ons te contacteren mocht je hierover vragen hebben.

Wanneer je hebt besloten om een klacht in te dienen bij de politie, kan je je hierop voorbereiden door bewijs te verzamelen. Hieronder enkele tips:

  • Neem alle bewijsmateriaal mee, zowel digitaal als analoog indien van toepassing. Het kan onder meer gaan over screenshots van sms’jes, whatsappjes of e-mails waaruit bijvoorbeeld duidelijk wordt dat iemand dreigt met het verspreiden van jouw beelden of die al verspreid heeft.
  • Let op dat bij de screenshots ook de datum en tijd duidelijk in beeld zijn.
  • Op de website helpwanted.nl(This hyperlink opens a new window)(This hyperlink opens a new window) kan je meer informatie terugvinden over hoe en welk bewijs verzameld kan worden.

Voor meer informatie hierover, bekijk ook zeker de handleiding van het Instituut.

Spreek de dader aan op het gedrag

Voel je je veilig en comfortabel genoeg, overweeg dan om de dader aan te spreken op zijn/haar/hun gedrag. Je kan hierbij steun vragen van familie of vrienden om de daders bewust te maken dat ze een strafbaar misdrijf begaan en hen te verzoeken dit gedrag onmiddellijk te stoppen. Het Instituut heeft verschillende voorbeelden van berichten/brieven opgesteld die hierbij kunnen helpen.

Er zijn verschillende types van voorbeeldberichten/brieven afhankelijk van:

  • De vorm van digitaal seksueel geweld: sextortion, deepnude, niet-consensuele verspreiding van intieme beelden, ongewenste en ongevraagde dickpics.
  • De afzender: slachtoffer, getuige, ontvanger, bedrijfsleider/manager.
  • Het communicatiekanaal: voor sociale media, e-mail/post.

Download de voorbeeldberichten/brieven

Bron: Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen