2008: Verbaal geweld

Met de preventiecampagne ‘Slaan met woorden’ brachten zij-kant en VIVA-SVV verbaal geweld onder de aandacht en reikten ze tips aan om dat geweld te stoppen.

Het liefste woord

VIVA-SVV en zij-kant daagden tussen 14 en 24 oktober 2008 voorbijgangers uit om negatieve boodschappen om te buigen in positieve taal en om hun liefste woord of zin te noteren aan de infostand met grote tekstballonnen op verschillende markten en in winkelstraten in Vlaanderen. Ze deelden folders uit waarin werd beschreven wat verbaal geweld is, welke de gevolgen ervan zijn en hoe je erop kan reageren.

Wat is verbaal geweld?

Verbaal geweld is iemand met woorden schade berokkenen. Verbaal geweld kan zich eenmalig of herhaaldelijk voordoen. Het kan op zachte toon of met luide stem (schreeuwen, roepen, tieren…, maar ook door te zwijgen). Ook de intonatie waarop iets gezegd wordt, kan een rol spelen. Verbaal geweld is de meest voorkomende vorm van geweld. Maar doordat het geen zichtbare, fysieke verwondingen nalaat, krijgt verbaal geweld te weinig aandacht en wordt het onderschat.

Verschillende vormen van verbaal geweld

  • Schelden: iemand beledigende woorden toespreken of –roepen.
    bv. ‘stomme geit’, ‘bitch’, ‘klootzak’, ‘loser’
  • Vernederen: iemand met woorden kwetsen en haar/zijn zelfvertrouwen neerhalen.
    bv. ‘Je bent niets waard.’
  • Belachelijk maken:
    bv. ‘Die mooie schoenen passen niet bij jouw kleurloze persoonlijkheid.’
  • De mening en gevoelens van de ander als onbelangrijk beschouwen, als foutief bestempelen, minimaliseren of niet toelaten.
    bv. ‘Jij overdrijft toch ook altijd, zo bedoelde ik dat niet.’
  • Negeren: weigeren te luisteren en/of te antwoorden.
    bv. ‘Ik ga mijn tijd niet verdoen door hier naar jouw gezaag te luisteren.’
  • Bevelen: iemand vertellen wat zij/hij wel of niet mag/moet doen.
    bv. ‘Je gaat niet met die vrienden op stap zonder mij.’
  • Ontkennen: het misbruik ontkennen of afdoen als verkeerd geïnterpreteerd.
    bv. ‘Maar zo bedoelde ik dat niet, je hoort weer alleen wat jij wil horen.’
  • Oordelen en bekritiseren: veroordelend en onredelijk kritisch tegenover de ander zijn.
    bv. ‘Die rok past echt niet bij jouw figuur, doe maar een broek aan tot wanneer je die kilo’s eindelijk terug kwijt bent.’
  • Beschuldigen: schuldgevoelens gebruiken om anderen te manipuleren, te beheersen en de schuld te geven.
    bv. ‘Als jij niet zo lui en vergeetachtig was, zou ik nu niet zo boos moeten zijn.’
  • Moeilijke of onmogelijke eisen stellen aan iemand:
    bv. ‘Ook al heb je maar een kwartier tijd, dan nog verwacht ik een goede maaltijd en geen kant-en-klare diepvriesmaaltijd.’
  • Kwetsende ‘grapjes’:
    bv. ‘Ik noem haar mijn dikkertje, omdat ze zo rond is.’
  • Dreigen: met gevolgen of met lichamelijk geweld:
    bv. ‘Durf dat niet te riskeren of ik verkoop je een mep.’

Gevolgen van verbaal geweld

Verbaal geweld laat geen zichtbare, fysieke verwondingen na zoals blauwe plekken of kneuzingen, maar berokkent wel ernstige emotionele en mentale schade. Zo kan verbaal geweld leiden tot:

  • je slecht in je vel voelen;
  • onzekerheid;
  • je gekwetst voelen;
  • laag zelfbeeld;
  • isolement;
  • schaamte;
  • schuldgevoel;
  • depressie.

Hoe reageren op verbaal geweld?

Verbaal geweld valt nooit goed te praten. Schilder het niet af als iets dat voorbijgaat, onbelangrijk is of iets dat je zelf gezocht hebt. Wat jou erg kwetst, is misschien voor iemand anders of in een andere situatie niet kwetsend. Maar enkel jij weet het beste wat jou raakt.

Baken dus goed je eigen grenzen af en communiceer:

  • Vertel je partner dat zijn/haar manier van communiceren je kwetst.
  • Las op kritieke momenten een ‘time-out’ in waarbij je allebei even kalmeert.
  • Gebruik ik-boodschappen om je gevoelens over te brengen: ‘Ik voel me onder druk gezet door jou’  i.p.v. ‘Jij zet me ook altijd zo onder druk’.
  • Wees assertief, bespreek met je partner wat jullie beiden kunnen veranderen aan de relatie.
  • Reageer zelf niet kwetsend op het verbaal geweld, want zo geef je de pleger de macht om je emoties te beïnvloeden.

‘Persdossier Slaan met woorden’ (pdf)